Tadema, Lourens Alma - door Willem de Vink

Lourens Alma Tadema: Mozes gevonden

Geloof in je bestemming

door Willem de Vink

Nog niet eens zo lang geleden werd het werk van Lourens Alma Tadema verguisd. Zijn uiterst realistische, bijna fotografisch geschilderde werk paste niet in de opvattingen over moderne kunst. Maar de waardering voor realistische kunst is weer terug en zijn schilderijen worden nu voor enorme bedragen verhandeld.

Lourens Alma Tadema groeide op in Leeuwarden en kreeg zijn kunstopleiding in Antwerpen. In 1870 vertrok hij naar Londen, waar zijn schilderijen in korte tijd enorm populair werden. Terwijl tijdgenoten als Vincent van Gogh en Paul Gauguin hun gevoelens en ideeën op het doek tot uitdrukking brachten, bleef Alma Tadema nauwgezet werken in een neoklassieke stijl. Uiterst precies gedocumenteerd en zo natuurgetrouw mogelijk bracht hij beroemde verhalen tot leven. Zijn voorstellingen van gebeurtenissen uit de Egyptische, Griekse en Romeinse oudheid vonden in het Victoriaanse Engeland veel weerklank. Hij werd zelfs geridderd door koningin Victoria.

Alma Tadema heeft op het schilderij al zijn kennis en kunde ingebracht om een geschiedenis uit het bijbelboek Exodus weer te geven. Baby Mozes werd door de dochter van de farao uit de rivier de Nijl gevist. Hij was daarin gelegd door zijn moeder, in een biezen mandje. Dat was een gewaagde daad. De farao had namelijk besloten dat alle pasgeboren Hebreeën gedood moesten worden, omdat dit volk in Egypte te veel plaats innam. Toch hadden Mozes' ouders er vertrouwen in dat hun jongetje in leven zou blijven. Hier zien we dat hij inderdaad is gered. In de ogen van de prinses is dit kind dat de heilige rivier haar heeft geschonken bijzonder. Het schilderij zindert dan ook van een heerlijke verwachting.

Mozes gaat aan het Egyptische hof een geweldige toekomst tegemoet, dat is goed te zien aan de pracht en praal waarmee Alma Tadema hem heeft omringd. Maar eenmaal volwassen geworden, kiest de prins ervoor om voor zijn volk op te komen. God moet die liefde voor zijn volk erin gelegd hebben, want Mozes zet door om het vrij te krijgen, ondanks enorme weerstand. Uiteindelijk zal hij de nakomelingen van Abraham, Isaak en Jakob naar het land brengen dat God aan de aartsvaders had beloofd.

Van kleins af aan was duidelijk dat er een bestemming op Mozes rustte. God was iets met hem van plan. Maar om daar te komen moest hij veel leren. Van een man die met geweld zijn doelen wilde bereiken zou hij veranderen in ‘de meest zachtmoedige man op aarde’, zoals de Bijbel hem typeert. Hoe kon hij zijn bestemming vinden? In de Hebreeënbrief lezen we dat zijn ouders geloof hadden en daarom niet bang waren. Ze vertrouwden erop dat God een doel met hun kind had en hem daar zou brengen waar hij moest komen. Dat geloof nam de jonge prins van zijn ouders over. Daarom lezen we: ‘Door zijn geloof weigerde Mozes, toen hij volwassen werd, aangesproken te worden als zoon van een dochter van de farao. Liever werd hij even slecht behandeld als het volk van God dan dat hij vluchtig voordeel had bij de zonde.’

Het voordeel van de zonde zien we goed op dit schilderij van Alma Tadema. De rijkdom die de farao vergaard had met alle slaaf gemaakte Hebreeën daalde op de baby neer. Maar de volwassen Mozes zou eraan voorbijzien. Geloof ziet namelijk dingen die nog niet zichtbaar zijn. Belangrijker nog: geloof richt zich op Degene die onzichtbare dingen zichtbaar kan maken. Geloof houdt de blik gericht op de Onzichtbare, die alles wat Hij beloofd heeft zichtbaar zal maken door mensen die Hij daarvoor bestemd heeft. Door mensen zoals Mozes, die de moed had om zijn bestemming te blijven volgen. ‘Door zijn geloof verliet hij Egypte, zonder angst voor de woede van de koning; hij volhardde, als zag hij de Onzienlijke.’

*******

Lourens Alma Tadema (1836-1912): Mozes gevonden, 1904, olieverf op doek, 137,5 x 213,4 cm, privéverzameling.

Doorlezen: Exodus 1:22-2:10 ; Numeri 12:3; Hebreeën 11:23-27, 12;1-4.

Willem de Vink (Utrecht, 1957) is spreker, schrijver en tekenaar. Zijn stripboek Jezus Messias werd al in meer dan 200 talen uitgebracht. Ook schreef hij het boek Dit is liefde, Vincent. Onlangs publiceerde hij het boek In het hoofd van de maker. Creativiteit, Kunst, Kerk.