Advent - New Jerusalem van André Pelgrim

André Pelgrim: Messiaen IV, New Jerusalem

Oogverblindend

door André Pelgrim

Er zijn in de loop van de architectuurgeschiedenis diverse mogelijkheden gerealiseerd voor een ideale stad, veelal gepresenteerd als de stad van de toekomst. Inmiddels heeft de tijd al die idealen ingehaald; het bleek telkens toch al snel weer beter of anders te kunnen.

Het Bijbelboek Openbaring stelt ons een ideale stad, of eigenlijk een ideale wereld, voor ogen, die met recht schitterend genoemd kan worden. We lezen daarover hoofdstuk 21. Als fundament van dat Nieuwe Jerusalem worden allerlei edelgesteenten genoemd: diamant, lazuursteen, robijn, smaragd, sardónyx, sardius, topaas, beryl, chrysoliet, chrysopraas, saffier en amethyst, twaalf soorten! Alleen dat fundament al is bijzonder kleurrijk. Zelfs dat wat we nooit zien (de basis, de fundering) is betoverend mooi! Vervolgens gaat het over twaalf poorten. Aan elke zijde van de vierkante/kubusachtige stad) zijn drie toegangen met parels versierd. Kortom, alles wat hier beschreven wordt is in de overtreffende trap. Het geheel van die stad moet er zinderend van kleur uitzien, oogverblindend!

Het uitgangspunt voor deze vierde houtsnede in de serie over het nieuwe Jeruzalem was dus vooral heel veel heldere, zuivere kleuren. In het grootste, groen omrandde vierkant zijn dan ook uitsluitend primaire- en secundaire kleuren toegepast: geel, rood en blauw en oranje, groen en violet. Een sprankelend geheel.

Binnen dat grote vierkant is een kleiner koninklijk blauw vierkant centrum met aan alle zijden drie lijnen die naar het midden wijzen. Het doet denken aan de twaalf poorten en de wegen die van alle kanten komend naar die prachtige stad leiden. In de oranje-gele centrumcirkel is een drietal bleek violette lijnen in een driehoekige vorm te zien. Het is een verbeelding van de heilige Drie-Eenheid.

Dat Nieuwe Jerusalem ligt dus in alle windrichtingen open voor alle volkeren. Dat is nog eens iets heel anders dan de versterkte Romeinse steden uit het verleden met hun indrukwekkende muren en geweldige toegangspoorten. Alle steden van enige omvang waren ooit ‘vestingsteden’. Dat gold evenzeer voor Jeruzalem, de Davidsburcht. Openbaring 21 brengt ons een andere, unieke stadsstaat in beeld; geen gesloten stad, geen ‘Pax Romana’, in deze stad heerst een ‘Pax Christi’.

Het nieuwe Jeruzalem is synoniem voor een nieuwe wereld. In het grijze tekstbeeld van de achtergrond (bovenste afbeelding) lezen we op de derde regel ‘presence divine’ (Goddelijke aanwezigheid) en ‘Dieu p(armi nous)’, God met ons: Goddelijke inspiratie is het centrum van het nieuwe Jeruzalem. De hele compositie straalt een beweging uit die van rechtsboven naar linksonder gaat, waarbij het blauwe vierkant met de twaalf lijnen nog een extra kanteling maakt: die nieuwe stad is er nog niet.

De eerste serie van drie houtsneden (die hieraan voorafgingen) is van twee platen gedrukt en was eerder op ArtWay te zien. Voor deze vierde prent heb ik er een derde houtplaat bij gemaakt, waarmee er nieuwe mogelijkheden ontstonden. Bovendien heb ik de eerste plank (de moederplank) gecorrigeerd, op enkele plaatsen zijn sommige ‘vette’ teksten lichter gemaakt. Alles overziend vormt deze vierde houtsnede een climax in helderheid en zeggingskracht. Een markante afsluiting van een serie prenten over muziektitels van Olivier Messiaen.

*******

André Pelgrim: Messiaen IV, New Jerusalem, 2018, oplaag 10, houtsnede, kleurendruk in 16 drukgangen, 40 x 52 cm.

André Pelgrim had als docent beeldende vormgeving altijd de behoefte om naast zijn lesgeven ook nog zelf beeldend productief te zijn. Dat resulteerde in veel aquarellen en acrylschilderijen. Daarnaast maakt hij sinds 1982 elk jaar een ‘eindejaarsgrafiek’ voor familie, vrienden, bekenden en collega’s. In 1999 is hij begonnen met uitsluitend houtsneden en die techniek hanteert hij nog steeds. Tussendoor werden er nog wel acrylschilderijen gemaakt. Grafiek was voor hem het mooiste afstudeervak aan de Rotterdamse academie.  Met enige regelmaat deed hij mee met de jaarlijkse exposities van de Vlaardingse beeldend kunstenaars. In 2009 en 2014 hield hij succesvolle solotentoonstellingen in Vlaardingen. Veel van zijn topografische werk is opgenomen in de gemeentelijke archieven van Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen en Delft. ‘Stadsvernieuwing’ is een steeds terugkerend thema in zijn werk. Het veranderende stadsbeeld intrigeert hem. Wereldwijd trekken steeds meer mensen naar de (grote) steden. Hoe actueel is in dit kader de tekst uit Openbaring 21, waar de nieuwe wereld als een Nieuwe Stad verschijnt!

ArtWay beeldmeditatie 2 december 2018