Heerens, Jan - BM - Ineke de Jong

Jan Heerens: Buried

Begraven

door Ineke de Jong – den Hartog

Hoop op het eeuwige leven en rouw gaan soms hand in hand, een leven lang. Dit is te zien in het werk van beeldend kunstenaar Jan Heerens. Het verlies van zijn zoon Jan (10 april 1990 – 4 oktober 1999) veranderde zijn leven ingrijpend. Tijdens de studie voor een eerstegraads bevoegdheid in de beeldende vakken gedurende de jaren 2003 – 2005 koos hij ervoor om beelden te maken over dit verlies. Dit resulteerde in een afstudeertentoonstelling met tot in de uiterste details verzorgde en verstilde beelden. Een ervan kreeg de titel Buried mee. Een tweede versie van dit kunstwerk was in 2017 te zien tijdens de tentoonstelling Kleuren zingen. Psalmen verbeeld in de Sint Janskerk in Gouda.

In deze beeldmeditatie gaan we het kunstwerk (alleen of met een groep) bekijken aan de hand van kijkvragen. Soms komt de kunstenaar zelf aan het woord.

* Bij dit kunstwerk staat Psalm 103:15-17 vermeld. Zoek het gedeelte op en lees het (hardop voor). Waar gaat dit bijbelgedeelte over?

* Dit kunstwerk is in totaal 410 cm lang en 300 cm breed. Het ligt op de grond. Ga (met elkaar) na hoe groot dit oppervlak ongeveer is.

* Op de foto zie je dus maar een klein deel van het hele kunstwerk. De negen gouden vierkanten zijn 5,4 bij 5,4 centimeter en 0,9 cm dik. Hoe groot zal dit in totaal ongeveer zijn?

* Het grootste deel van het kunstwerk bestaat uit aardewerk (gebakken stukjes klei). Waar doet dit je aan denken? Welke betekenis heeft aarde vaak in de Bijbel?

* De negen tegels zijn gebakken van klei en daarna voorzien van goudluster. Wat zal de kunstenaar met deze tegels kunnen bedoelen? Welke betekenis heeft goud vaak in de Bijbel? Waarom zal hij voor het getal negen gekozen hebben?

* De kunstenaar schrijft erover: Het werk Buried [Begraven] is een van de kunstwerken uit een serie, die ontstond rond 2003. Aanleiding voor deze werken was het overlijden van onze zoon Jan op de leeftijd van negen jaar. Het belangrijkste materiaal is klei. In Buried zijn de negen keramische tegeltjes, die bedekt zijn met goudluster, een verwijzing naar Jan. Gods eeuwigheid en onze herinneringen dragen zijn aanwezigheid en gaan in tegen de irrealiteit van de ondermaanse status quo. De deels verpulverde klei dekt af, verhult en bewaart. Meedogenloos en zacht.

* Kernwoorden voor de kunstenaar zijn: 
herinneringen
voortleven
aanwezigheid en afwezigheid
eeuwig en eindig
bestemming
zijn
Helpen deze woorden je om de lading van dit kunstwerk beter te begrijpen en aan te voelen? 

* Kijk rustig een paar minuten naar dit kunstwerk. Laat het beeld en de informatie tot je doordringen. Je hoeft niets tegen elkaar te zeggen.

Plattegrond van het kunstwerk

Terwijl de kunstenaar getroost wordt door de hoop op het eeuwige leven, wordt zijn leven tegelijkertijd gekenmerkt door rouw. De kunstenaar werkte in de afgelopen 23 jaar met enige regelmaat aan beelden naar aanleiding van het verlies van zijn zoon. Ze geven iets weer van het levenslange karakter van een rouwproces. Wat Jan Heerens laat zien in verstilde beelden, dragen anderen in stilte met zich mee.

*******

Jan Heerens: Buried (Begraven), 2003, gebakken klei en goudluster, 410 x 300 cm.

Jan Heerens (1960) werkte na een studie aan de Pedagogische Academie en het behalen van de tweedegraads bevoegdheid voor tekenen/handvaardigheid jarenlang in het voortgezet onderwijs. In de jaren 2003 – 2005 volgde hij tevens een studie aan de kunstacademie in Kampen. Sinds kort werkt hij volledig als autonoom kunstenaar in zijn atelier in Kampen. De tweede versie van het kunstwerk Buried is gemaakt ter gelegenheid van het psalmenproject van kunstenaarsvereniging Korf in 2017. Het is opgenomen in hun boek Kleuren zingen. Psalmen verbeeld. 

Ineke de Jong – den Hartog (1982) is freelance kunsthistoricus en lid van een bevindelijk gereformeerde gemeente. In mei verscheen haar boek Een mier op je bord. Kinderen leren wat mooi is. Bij dit boek is extra materiaal te vinden op haar website www.inekedejong.nu. Onder het kopje ‘Kijken naar kunst’ is een presentatie te vinden waarin ook het kunstwerk Received wisdom – seven triptychs van Jan Heerens besproken wordt. Ineke de Jong zag jaren geleden een aantal foto’s van het afstudeerwerk van Jan Heerens. Alleen deze foto’s waren al onvergetelijk. Ze hoopt dat hij nog eens de kans en het budget krijgt om in een monumentale omgeving een tentoonstelling van zijn werk in te richten.

ArtWay beeldmeditatie 29 juli 2018