Psalm 1 - De levensstroom van Lucy Dsouza

Lucy D'Souza: De Levensstroom

Als een boom geplant aan stromend water

door Wies Beckers

De Levensstroom behoort tot een reeks van veertien werken getiteld ‘Kunst voor het klimaat’, waarmee Lucy D'Souza een duidelijke ecologische boodschap wil brengen. Vertrekkend vanuit de bijbelse verwondering voor al wat mooi en goed is, roept ze ons op om onze verantwoordelijkheid te nemen voor de heelheid van de schepping en de aarde te bewaren als ‘blauwe planeet’ voor onze kinderen en kleinkinderen.

In India dragen alle rivieren de naam van een godin. D'Souza beeldt de levensstroom hier af als een vrouwelijke persoon, waarmee ze de levengevende eigenschappen van water verpersoonlijkt. Uit het hart van deze vrouw ontspringt een bron, die aangroeit tot een rivier met op de vruchtbare oevers allerlei bomen die het hele jaar door vrucht dragen. De bladeren dienen tot heilzaam kruid.

In de handen van de vrouw zien we de kruiswonden. Ze verwijst zowel naar Jezus, bron van het levende water, als naar moeder aarde die lijdt onder de opwarming van het klimaat. ‘De aarde heeft genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht,’ zei Gandhi.

In totaal zijn er 153 vissen. Dit getal stond in vroegere tijden voor volheid en kan vandaag gezien worden als een symbool voor de biodiversiteit. Sommige vissen zwemmen stroomopwaarts naar de bron. Wie duidelijke keuzes wil maken, wie naar de bron wil, moet tegen de stroom van de gewoontes in weerstanden overwinnen. De zon en de maan staan voor licht en duisternis, voor dag en nacht. Op dit ritme stroomt het water onophoudelijk van de bron naar de oceaan. De rivier die zich ontrolt als een spiraal kunnen we vergelijken met een liefdevol hart dat zich opent naar anderen toe en daardoor voor velen een bron van leven is.

De bomen op de oevers van de levensstroom brengen ons bij het beeld van de boom geworteld aan stromend water in Psalm 1. Deze eerste psalm zet meteen de toon voor het hele boek der psalmen. Hier wordt een scherpe tegenstelling gemaakt: de weg van de vromen en de weg van de bozen. De lezer staat voor de keuze: welke weg kies je? Kies je voor een leven naar de wet of het woord van God, dan ben je als een boom geworteld aan stromend water. Het is aan de boom – aan de mens – te merken waar hij zijn water haalt.

Dit krachtige beeld van de boom als symbool voor het goede leven vinden we terug in het scheppingsverhaal, bij de eik van Mamre en in het visioen van Ezechiël. In Spreuken wordt de levensboom in verband gebracht met wijsheid en de evangelist Lucas vergelijkt het koninkrijk van God met een boom. In Openbaring toont de engel aan Johannes ‘een kristalheldere rivier, en midden op het plein van de stad en omgeven door de rivier stond de levensboom, die twaalfmaal vruchten draagt en zijn loof brengt genezing.’

Hoe nauw zijn we verbonden met de bron van alle leven? Hoe standvastig zijn we geworteld in de grond van ons bestaan? Kijken naar het schilderij van Lucy D’Souza betekent telkens weer de weg naar binnen gaan. Het maken van die innerlijke reis wordt goed voorgesteld door de spiraal van het water. Daar, bij de bron, kan onze ziel zich laven ‘evenals een moede hinde’ en vinden we onze herbronning. Daar vinden we de kracht om de reis naar buiten te maken, van de bron naar de oceaan. Deze uitwaartse beweging staat voor ons engagement in de wereld, onze inzet voor het koninkrijk van God. 
Heel specifiek nodigt dit schilderij ons uit om te leven vanuit het bijbelse beeld van de levensstroom en de boom geworteld in stromend water. Bewust van de schoonheid van Gods schepping worden we ook gevoeliger voor milieuproblemen en kunnen we vanuit de kracht van ons geloof keuzes maken ten leven. Zo worden we bondgenoten van de Schepper, bron van alle leven.

*******

Lucy D'Souza: De Levensstroom, 2008, olieverf op doek, 80 x 80 cm.

Lucy D’Souza (1949) werd in Goa geboren en christelijk opgevoed te midden van hindoe- en moslimfamilies. Zo bracht ze haar jeugdjaren door aan de kust van Goa en aan de voet van het Himalayagebergte. Na haar lerarenopleiding gaf ze onderwijs aan plattelandsvrouwen.  Haar leven te midden van de natuur en de confrontatie met de moeilijke leefomstandigheden van vrouwen hebben haar latere kunst sterk beïnvloed. In 1983 werd ze opgenomen in de kunstenaarsgemeenschap INSCAPE (Indian School Art for Peace) die werd geleid door de Indische theoloog Jyoti Sahi. Op uitnodiging van Misereor Duitsland creëerde ze in 1989 de hongerdoek ‘Bijbelse vrouwenfiguren, wegwijzers naar het Rijk Gods’. Deze hongerdoek betekende haar doorbraak als kunstenaar. Haar kunstwerken worden gekenmerkt door een helder kleurenpalet. De figuren zijn volop in beweging en worden steeds in verband gebracht met de natuurelementen water, aarde, vuur en lucht. De laatste jaren brengen haar schilderijen een steeds terugkerende boodschap voor het behoud van de schepping. Veel van haar werken zijn sinds enkele maanden ook te koop. Lucy woont in Duitsland en kan gecontacteerd worden via haar mailadres Andreas.Lucy@t-online.de. http://www.lucy-art.de/

Wies Beckers (1954) werkt als verpleegkundige op de palliatieve zorgeenheid UZ Leuven. Ze studeerde Praktische Theologie (2004). Vanuit een diepere bron vindt ze de inspiratie en de kracht om haar christelijk geloof uit te dragen. Ze doet dit vooral aan de hand van de bijbelse figuren op de schilderijen van Lucy D’Souza. Wies Beckers schrijft regelmatig artikelen over geaarde spiritualiteit en begeleidt kleine groepen op een weg naar binnen. wiesbeckers@live.be

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op http://www.pastoralezorg.be/page/als-een-boom-geplant-aan-stromend-water/

ArtWay beeldmeditatie 14 januari 2018