Stille zaterdag - Icoon van de Anastasis

Anastasis

door Thom Breukel

Een Paasicoon uit de 17e eeuw hangt in de doopkapel van het O. L. Vrouwe Gasthuis in Amsterdam. Zeer toepasselijk bij de Paaskaars en het doopvont. Wij bevestigen met Pasen immers onze doopbeloften. De Gasthuiskapel *) aan het Oosterpark 9 is een bezoek meer dan waard. Niet alleen om haar Romaanse vormgeving, maar ook om haar betekenis als Huis van Stilte in dit ziekenhuis en voor de bewoners van de stad Amsterdam.

In oktober 2000 werd de eerste steen voor deze kapel gelegd. Bij die gelegenheid werd door drugspastor Ricus Dullaert de Anastasis, Grieks voor opstanding, aan de kapel gegeven. Voor een rode mandorla, een amandelvormige cirkel, staat Christus met zijn voeten op de opengebroken deuren van de hel. In het zwarte gat daaronder zien we twee engelen de duivel in de boeien slaan. Achter het zandkleurige woestijnlandschap, dat staat voor dolende zielen, staan gestileerde bergen. Daarvoor herkennen wij de koningen uit het Oude Testament die moesten wachten op hun verlossing, koning David en Salomo, met Johannes de Doper. Eva, de stammoeder, bedekt haar handen onder haar rode mantel uit eerbied voor haar Verlosser. Ook zij moest met de anderen wachten in het voorgeborchte van de hemel, waaruit zij werden bevrijd. Bijzonder vanwege zijn westerse invloed op deze icoon is het aparte tafereel van Christusverrijzenis uit een sarcofaag. Daaronder vijf soldaten met Mongoolse trekken, waaruit we mogen opmaken dat hier te maken hebben met een Russische icoon.

Aanraken
De icoon van de Opstanding laat het apocriefe verhaal zien van Nicodemus, een farizeeër die in de joodse raad van Jeruzalem zat en Jezus in de nacht opzocht om naar Hem te luisteren. Bij de graflegging van Christus was hij ook aanwezig. Zijn reportage, die niet authentiek is, hoort niet bij de evangeliën. De Paasicoon laat het opstaan van de Heer zien, in de drie dagen na zijn kruisdood en vóór zijn verrijzenis. In het midden van de icoon zien we de opgestane Christus Adam, de eerste mens, bij de pols aanraken. Elke aanraking maakt in de hersenen bij de hypofyse oxytocine aan. Een stof die belangrijk is bij het stabiliseren van onze relaties, zelfs bij de meest oppervlakkige.
Oxytocine is ook onmisbaar bij het genezingsproces! De ontdekker van deze stof noemen haar dan ook verbondenheid- of herstelhormoon.

Ga deze Anastasis eens bekijken, u wordt er beter van! Een icoon die met recht en met reden hangt in de kapel van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam.

*) Stil Amsterdam ,ISBN 90 6868 394 2.

Thom Breukel leidt het Iconenatelier "In een zachte bries", Handboogstraat 4, Amsterdam.