Kunstenaars

Mackesy, Charles - BM - Jantien van Wageningen

Charles Mackesy: De jongen, de mol, de vos en het paard

Over liefde, vriendschap en vriendelijkheid

door Jantien van Wageningen

Via een vriendin kreeg ik dit boek vorig jaar in handen en ik was meteen geraakt. Ik ben niet de enige, want sinds de verschijning van de Engelse editie in 2019 zijn er inmiddels meer dan 1,4 miljoen exemplaren in de wereld verkocht. Wat maakt dit boek zo bijzonder en waarom spreekt het zoveel mensen, jong en oud, aan?

Op de tekening van het mooie stevige kaft zien we een paard dat zich met zijn hoofd toebuigt naar een jongen, die op zijn beurt een mol in zijn handen koestert, met op zijn voet de staart van een vos. In dit beeld vat Mackesy de boodschap van dit boek: een pleidooi voor liefde, saamhorigheid en vriendschap. De zwart- tot goudgekleurde letters zijn handgeschreven en maken ze heel persoonlijk: de kijker/lezer voelt intuïtief dat het hier gaat om kostbare levenswijsheid, waard om ontdekt en gedeeld te worden.

Een eenzame jongen ontmoet een mol. Ze slenteren door de wildernis die eng is, maar ook mooi. Dan komen ze een vos tegen die in een valstrik gevangen zit. De mol redt hem en samen trekken ze verder. Ze ontmoeten het paard, dat groot en wijs is. Ze leren dat ze kwetsbaar mogen zijn en ontdekken de kracht van de liefde. Dit is in het kort het verhaal, maar in wezen gaat het om de gesprekken, over hoe ze over het leven denken en hun band met elkaar.

‘Eén beeld zegt meer dan duizend woorden,’ vertelt een bekend spreekwoord. In het voorwoord van het boek verwoordt Mackesy het zo: ‘De waarheid is dat ik plaatjes nodig heb. Die zijn als eilanden, plekken om heen te gaan in een zee van woorden.’ Beelden als toevluchtoord. Hier spreekt een kunstenaar die in zijn schetsmatige, eenvoudige tekeningen als geen ander sfeer, gevoelens en stemmingen kan weergeven. Ze zijn in zwart-wit ecoline gemaakt, soms ingekleurd en bestaan vaak alleen uit lijn met veel verdikkingen. Het gezicht van de jongen is nooit goed te zien, de dieren zijn grof geschetst, al dan niet vergezeld van tekst in de vorm van dialogen.

De beelden en woorden sluiten naadloos op elkaar aan, zoals de bladzijde met een zwart-wit tekening van de jongen op het paard met de vos ernaast, van achteren gezien. ‘Wat is het moedigste dat je ooit hebt gezegd?’ vroeg de jongen. ‘Help,’ antwoordde het paard. (En wellicht durft hij dat te zeggen omdat hij de jongen niet aan hoeft te kijken.)

Alle personages hebben een eigen persoonlijkheid met eigen sterktes en zwaktes en houden zich ieder met andere dingen bezig. De jongen is nieuwsgierig en stelt veel vragen. De mol houdt veel van taartjes. De vos is stil, want het leven heeft hem beschadigd. Het paard is wijs en zachtaardig. Er ontstaan flarden van open gesprekken, waarin ze hun kwetsbaarheid, angsten, verlangens en dromen delen. Daarbij kijken ze elkaar aan of kijken ze samen naar de omgeving. Zo ontstaat er een wederkerigheid waarin de een de ander nodig heeft en ook in zijn eigen waarde laat.

‘Ik hoop dat dit boek je aanmoedigt, misschien om onbevreesd te leven met meer liefde voor jezelf en voor anderen,’ schrijft Mackesy in zijn voorwoord, gevoed door wat hij heeft ervaren in zijn eigen leven: ‘De dingen die ik in het leven heb geleerd probeer ik te distilleren en vereenvoudigen tot deze kleine personages, zodat hopelijk iemand er iets aan heeft’.

En: ‘Probeer je vleugels uit te slaan en je dromen te volgen – dit boek is een van de mijne.’

‘Leven is moeilijk – maar er wordt van jou gehouden.’

‘Dus je weet alles over me?’ vroeg de jongen.

‘Ja,’ zie het paard.

‘En toch houd je nog steeds van me?’

‘Wij houden daarom des te meer van je.’

Deze boodschap van onvoorwaardelijke liefde blijkt velen aan te spreken in deze tijd. Ieder kan zijn eigen interpretatie geven aan de teksten, want het gaat hier om universele waarden die voor elk mens belangrijk zijn. Een christen zal er een hoopvol evangelie in herkennen, waarin Jezus ons oproept tot liefde voor elkaar en barmhartig leven: ‘Je bent geliefd zoals je bent.’ Of, zoals Mackesy in een van zijn interviews zegt: ‘Jezus Christus leerde mij om mensen heel mooi te vinden.’

*******

Charlie Mackesy: De jongen, de mol, de vos en het paard, vertaald door Arthur Japin (KokBoekencentrum Uitgevers, Utrecht,14^e druk, december 2020).

Charlie Mackesy (1962) is een Britse kunstenaar en auteur. The Boy, the mole, the fox and the Horse heeft wereldwijd meer dan 1,4 miljoen exemplaren verkocht en heeft 55 weken gestaan ​​in de top tien van de Sunday Times Bestsellers List. Zijn boek werd geselecteerd als het Waterstones Book of the Year 2019 en stond op de shortlist voor de British Book Awards in 2020.  Mackesy werd geboren en groeide op in Northumberland en ging naar kostschool toen hij zeven was. Hij woont in Londen en in Suffolk, waar hij samen met zijn zus voor zijn moeder zorgt. Hij heeft gewoond en geschilderd in Zuid-Afrika, Sub-Sahara Afrika en de V.S. Mackesy was een cartoonist voor The Spectator en een illustrator voor Oxford University Press. Hij werkte ook samen met Richard Curtis voor Comic Relief. Hij is een voormalig atheïst die 'Jezus heeft gevonden' en zijn werk ziet als een manier om 'God voor te stellen aan de mensen van wie hij houdt'. Veel van zijn schilderijen hebben een religieus thema. Hij werd geselecteerd om te werken aan het Unity Series-project van Nelson Mandela, waarbij hij de tekeningen die Mandela maakte opnieuw vormgaf. Mackesy spreekt regelmatig in Holy Trinity Brompton Church in Londen, waar de Alpha Course werd gestart. Een van de interviews op Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=GjV9MX_LmdI&list=RDCMUCVT1tPkR-fUVlO652EcO3ow&start_radio=1&t=0&ab_channel=CBSSundayMorning

Jantien van Wageningen is neerlandica en werkte tot haar pensioen als docente Nederlands op Hogeschool Windesheim in Zwolle.

ArtWay beeldmeditatie 11 april 2021