Kerk en kunst -> Materiaal voor kerkelijk gebruik
C jaar Advent 2 - Geertgen tot St Jans: Johannes
De schilder van dit kleine paneeltje, Geertgen tot Sint Jans, woonde en werkte in de late 15de eeuw bij de ridders van de geestelijke Orde van Sint Jan in Haarlem. Hij stond daardoor in onmiddellijke relatie met de Moderne Devotie, wat betekent dat zijn werk wil aanzetten tot meditatie en inkeer.
In lijn met deze toenmalige nadruk op meditatie beeldt dit schilderij geen actief predikende Johannes af, maar een man in diepe gedachten verzonken. Het is duidelijk dat het Johannes is vanwege het ‘Lam Gods’ dat naast hem ligt. Johannes zou zoals gewoonlijk naar dit lam moeten wijzen, maar hier ziet hij het niet eens. Geertgen liet zich voor deze voorstelling inspireren door een levensbeschrijving van de heilige Johannes, die vertelt dat Johannes zich terugtrekt om in alle eenzaamheid na te denken over het lijden van de Heer. Zijn gekruiste voeten verwijzen naar de kruisiging. Ook het lam naast hem heeft zijn pootjes gekruist.
Johannes roept hier niet op tot bekering door te prediken, maar door aan te zetten tot louterende overpeinzing van het lijden van het lam.
Geertgen tot Sint Jans: Johannes in de wildernis, rond 1485, olieverf op paneel, 42 x 28 cm, Staatliche Museen, Gemäldegalerie, Berlijn.
Bijbellezingen: Maleachi 3:1-4; Psalm 126; Filippenzen 1:3-11; Lucas 3:1-6
Marleen Hengelaar-Rookmaaker