Savage, Susan - BM - Alexandra Davison

Susan Savage: Here to Dwell

Zwevend boven de tohu wa bohu

door Alexandra Jean Davison

In den beginne schiep God de hemel en de aarde. De aarde nu was woest en ledig, en duisternis lag op de vloed, en de Geest Gods zweefde over de wateren. Genesis 1:1-2

Toen mijn man en ik begin juni te weten kwamen dat ik zwanger was, waren we blij maar niet zonder angst. We wisten dat één op de vier zwangerschappen in de eerste vier weken op een miskraam uitloopt. Na de eerste echo stelde de dokter vast dat de baby zes weken en vijf dagen oud was, dat het hartje klopte en ‘alles er goed uitzag’. We waren dolblij. Verstandelijk wisten we dat er nog van alles kon gebeuren, maar de kans op een miskraam is na zes weken en bij waarneembare hartslag nog slechts vier procent. De weken gingen voorbij. Opgetogen maakte ik een afspraak voor een bloedproef, zodat het geslacht van ons kindje kon worden vastgesteld. De arts luisterde naar de hartslag van de baby en viel stil. Bij nader onderzoek bleek dat ik een stille miskraam had gehad. Ons kleintje was na acht weken gestorven. De week daarop wachtte ik tot mijn lichaam de dood van mijn kind   zou registreren, terwijl ik nog zwanger liep te zijn en weer verder moest met mijn werk en het ‘gewone leven’. Het was een nachtmerrie. Het wachten eindigde met een pijnlijke bevalling. Een hele nacht ging heen met het ‘baren’ van een misgeboorte.

Ik kwam voor het eerst met de kunst van Susan Savage in aanraking toen ik in 2018 voor het Southeastern Baptist Theological Seminary de CIVA-tentoonstelling Come to the Table organiseerde. Savage zegt dat haar schilderijen contemplatief zijn, doortrokken van een besef dat ‘het mysterieuze in het alledaagse’ te vinden is. In de weken na mijn miskraam mediteerde ik over haar werk, terwijl ik treurde en mijn verdriet de vrije loop liet.

Here to Dwell biedt een eenvoudig beeld met een complexe betekenis. Een spiegelende bol zweeft in de duisternis boven een nest van doorntakken dat rust op een ondergrond van blauwe en groene schaduwen. Een bol staat, in het werk van Savage, voor het goddelijke. Zij zegt:

Een bol is een volmaakte vorm. Hij heeft geen begin en geen einde. Dit is mijn manier om Gods aanwezigheid weer te geven als ik meer dan alleen een warme kleur nodig heb. De bol in Here to Dwell is duidelijk aanwezig, maar toch weten we soms niet zeker dat God er is. Maar de Bijbel zegt van wel en dat is waar het om gaat.

In de Bijbel stuiten we voor het eerst op Gods presentie in Genesis 1:2, waar staat: ‘De aarde nu was woest en ledig, en duisternis lag op de vloed, en de Geest Gods zweefde over de wateren.’ Deze toestand van de aarde wordt in het Hebreeuws omschreven als tohu wa bohu, woest en ledig. Het Hebreeuws duidt op een plaats waar het leven niet welkom is, een dode woestenij. Toch zien we hier ook de Geest van God… en hij wacht.

Susan Savage merkt op:

De takken met doornen komen uit de wortelstok van mijn citroenboom. Ze vormen het verdedigingsmechanisme dat de tere blaadjes en vruchtjes van de ent tegen aanvallers beschermt na het enten. Als je er niets aan doet, kunnen deze takken de energie gaan opzuigen van de meer gewenste takken en uiteindelijk de hele boom overnemen. Doornen kunnen beschermen maar ook verwoesten. Ze staan symbool voor zonde, rampspoed en verdriet. De Bijbel spreekt op 47 plaatsen over doornen als verwoestend en verwondend en in die richting dacht ik ook toen ik met Here to Dwell aan de slag ging.

Net als de dichters van de psalmen richten we ons tot God met ons verdriet samen met onze gebeden en geloofsbelijdenis. Geloof en hoop vormen een uitdrukking van Gods liefde in ons hart. Wij dienen een God die zich niet op afstand van de mensheid houdt, maar die zich met ons vereenzelvigt. Niet voor niets wordt Jezus over de hele wereld de Man van Smarten genoemd. Spreken we over het lijden van Christus, dan hebben we het over Gods bereidheid om verstoting, pijn en dood te ondergaan om onze gebrokenheid te helen en ons weer deelgenoot te maken van zijn nabijheid. God wacht met ons in onze duisternis, zwevend boven onze gebrokenheid.

Gods Geest zweeft voor een korte of lange tijd boven ons verdriet, in een zwangere tijdspanne. Ik heb een diploma in de apologetiek maar weet bij lange na niet alle redenen waarom God dit doet. Maar op zijn minst geloof ik dat we hier een glimp opvangen van Gods scheppingsproces. Voordat hij schept, wacht hij. Gods ‘zinloze’ wachten heeft een goddelijk doel. En als we in het duister zitten is dit het grootste mysterie: Hij is Immanuel, ‘God met ons’.

*******

Susan Savage, Here to Dwell, 2011, olieverf op linnen, 30,5 × 40,5 cm. Afbeelding geplaatst met toestemming van de kunstenaar.

Susan Savage, geboren in Californië, woont met haar man in Santa Barbara, allebei als gepensioneerd docent. In Santa Barbara behaalde Susan aan de Universiteit van Californië een onderwijsbevoegdheid voor secundair onderwijs en haar MFA (Master of Fine Arts). Na in het openbare onderwijs van Santa Barbara te hebben gewerkt sloot zij in 2014 de laatste 23 jaar van haar onderwijswerk aan het Westmont College in Santa Barbara af. De focus van haar werk als leraar lag bij het stimuleren van de eigen stem van haar leerlingen. In haar tijd op het Westmont College ontdekte zij ook haar eigen stem als schilder. 2 Korintiërs 4:18 biedt haar de motivatie om de waarheid en beloften van het christelijk geloof gestalte te geven via hun visuele verwantschap met gewone, bekende vormen. Met haar speciale aandacht voor het element zilver, met zijn symbolische verwijzing naar zuiverheid, verfijning en verlossing, heeft zij oog gekregen voor het feit dat voorwerpen het vermogen hebben om zowel menselijk als goddelijk handelen in zich op te nemen en te onthullen. Lees meer op www.susandsavage.com.

Alexandra Jean Davison is directeur van Culture Care RDU, een ministry-afdeling van Artists in Christian Testimony International (A.C.T.Intl). Haar blog Culture Care nodigt de bezoeker uit na te denken over geloof, verbeelding en kunstenaarschap. Zij voltooide zij een Master apologetiek aan het Southeastern Baptist Seminary in Wake Forest, North Carolina en een Master theologie, verbeelding en kunst aan de universiteit van Saint Andrews in Schotland. Zij liep stage bij Makoto Fujimura aan het Fujimura-instituut in New York City. Zij woont in Houston. Meer informatie: www.culturecarerdu.com

ArtWay beeldmeditatie 11 oktober 2020