Kerk en kunst -> Materiaal voor kerkelijk gebruik

Kerst - Geboorte van Christus door Alain Thomas

Geroepen naar het licht!

door Teun Kruijswijk Jansen

Deze morgen begint met vreugde, grote vreugde: Joy for the world!
Het Licht van God schijnt in de nacht, en valt klein, 
maar onontkoombaar ,op het kind in de kribbe.
Hij heeft een stralenkransje om zijn hoofd, zijn ogen stralen.. 
Kijk: hij kijkt ons aan, steekt zijn hand uit, of z’n duim omhoog?  
Je kunt niet om hem heen: Hij trekt alle aandacht naar zich toe.
Meestal zie je op de platen en schilderijen een ingekeerd, 
weerloos kind, maar dit kind is me er een!
Wat zegt hij eigenlijk tegen de kijker, tegen ons?

Het is een wonderlijk-onmogelijk en vrolijk schilderij. Kijk maar!
Om het kind heen zijn: een vader, Maria die voor hem 
door de knieën gaat.. dat kennen we wel. 
Os en ezel kijken onbewogen toe, een hondje kijkt op.
Gluurders door het raam daarachter, en verbaasde engeltjes. 
Daarvoor een stroom van mensen, in de nacht onderweg naar 
deze plek. En..heel de schepping doet mee:
beer, aap en vos, toekan, kameel, paard, hondjes en konijnen,
…een prachtig bloeiende struik in de winternacht.
Geen mens glijdt uit op het ijzige pad. Orthopeed en Fysio
zijn hier niet meer nodig! Paradijselijk. 

‘Dit schilderij kan niet’, zegt ons gezonde verstand: verkoop 
ons geen knollen voor citroenen! Onze wereld ziet er anders uit.
Het is winter: dan is het koud en kil, dan zet je de deur van die 
stal niet zo open. Het kind zal maar kou vatten!
Het is ook nog nacht: dan wagen mensen zich niet zo onbeschut  op straat. 
En als ze dat wel doen, hebben ze meestal geen plek om hun 
hoofd neer te leggen. Daklozen, vluchtelingen, mensen onder 
de armoedegrens, uitbehandelde zieken, kapotte relaties.
Ons dagelijks verhaal begint vaak niet zomaar met blijdschap.
De wereld is immers niet paradijselijk; er is voor teveel mensen 
een grauwsluier over het leven gelegd.

We spraken straks met elkaar met wie u zich kan 
identificeren in dit beeldverhaal. 
Ons eigen verhaal doet mee in waar we in deze plaat voor 
komen. Wat houd je in deze dagen het meest bezig?
Ben je eigenlijk van binnen blij, bedroefd, bang, boos…?
Of van alles door elkaar?
Wat doet het leven, deze wereld aan jou?
Sta je dichtbij dit kind, kijk je door het raam, of weet je je op 
afstand? Zie maar.. er zijn veel mensen onderweg naar het 
kind, maar sommigen gaan domweg ook de andere kant uit. 
Of gaan schaatsen: morgen kan het weer dooien!
Niet iedereen is zomaar meteen in vuur en vlam voor dit kind.

 

II

Uit de bijbel hoorden we eerst over ‘goede herders’ die bij Gods 
wereld horen, die richting geven aan de kudde. Geestelijk 
leiders met zicht op Gods toekomst, present, betrokken.
Ze brengen hun mensen naar het licht.
Als het dus over herders gaat… moet je opletten.
Wie zijn ze? Doen ze hun werk, maken ze iets zichtbaar
van de Goede herder?
Dan horen we over schaapherders bij hun kudde in de nacht 
overvallen door een groot licht. Hoe zijn zij erbij vroeg ik me 
af? Blij, verrast, bang?
We horen altijd dat zij buiten gesloten waren: hun getuigenis
gold bijvoorbeeld in een rechtszaak niet… ze hebben niet veel 
te vertellen, ze doen er maatschappelijk niet toe.

In het evangelie staan zij vooraan. 
… de waakzame herder, die door het donker heen probeert te 
Kijken of hij ziet wat de schapen bedreigt.
Maar ook hij die zat je te suffen, of in een verdovende slaap 
was. Het evangelie kent de mens zo goed!
Het is nacht, maar het licht breekt door voor allebei!

Je wordt hoe dan ook geraakt door het licht, en door zang,
vreugdezang.  Engelen stralen en raken iets in je aan
dat je niet kent, of vergeten was.
Ben jij de herder bij dat licht? Wordt jij wakker geschud?
Word je blij van het licht dat ook in jouw duister schijnt?

Dan gaan ze naar de stal op weg. 
Ga je mee onderweg, of aarzel je? Die engelen zijn immers 
alweer vertrokken. Was dat echt? Het is weer net zo donker en 
koud als daarvoor immers. Zie je leeuwen en beren op je pad?
Heb je genoeg bij je, om je te helpen onderweg?

Zij hoeven alleen maar te gaan als wie ze zijn.
De minste is immers in de Bijbelse wereld de allermeeste.
De een is misschien overtuigder dan de ander, maar ze zijn 
samen. En dat is een groot goed.

Aankomst bij de stal. Je ziet de belofte daar liggen in dit 
stralende Kind.
Verwondering? Wat betekent dit deze kerstmis voor mij?

 

III

We worden geroepen door het licht, want wij leven niet in het 
Paradijs: we worden niet geroepen door het donker!
Want…als je door de ogen van dit kind naar de wereld 
kijkt, dan leef je uit een belofte! 
Ik weet wel van het kwaad, maar ik kijk naar het goede.
Zo wordt’t door mijn ogen! 
Als je je met mij verbindt, zegt hij: God maakt in mij alle 
dingen nieuw! 
Alles is dan anders: verliezers worden winnaars, armen rijk, 
zieken geheeld, treurigen getroost.
Hier wordt dwars tegen onze verwachtingen in verkondigd dat 
God zich door het lot van mensen laat raken. 
Er was geen plaats voor dit kind,…
maar hij kwam toch, hij is !!
Niet in onze onverstoorbaarheid maar in onze geraaktheid.
Daar zijn wij door geroepen, als beeld van God.

Vanmorgen verheugen we ons met de herders over iemand die 
we als goed, heel goed zien. Die ons redt door zijn leven, door 
zijn dood, door zijn opstanding. 
Redt van de onverschilligheid.
Het is onze overtuiging dat de wereld, zelfs een broze, 
kwetsbare wereld, een gratis, goed geschenk is van de God van 
liefde.
Wanneer we de wereld en alle goede dingen ervan ontvangen 
als een geschenk… maakt ons dat diep gelukkig.
Laten we ons vandaag verheugen in het goede dat nu al ons 
deel is, en waar dit Kind ons naar toe wil trekken. 
Het kind van licht en liefde waar wij ons door in dienst laten 
Nemen, met alle gevolgen van dien!
Dat delen we hier samen.
Dan zijn we dichter bij het paradijs dan welke rijkdommen ook
ons ooit zullen brengen.  

 

Geroepen naar het Licht 
(gedicht bij het kind van het schilderij

Ons is geen toekomst en geen keus gelaten: 
wij moeten voort, vaak verward, onthand en hulpeloos:     
in een cultuur van TV, twitter en app,   
en soms, wat over het verleden praten.

Niemand ontkomt er aan – 
alleen het Kind is nog hetzelfde als voor twee duizend jaren:                                                                      
nieuw en verwonderd ligt het rond te staren,                                                                        
alsof de wereld pas vandaag begint.

In dit Kind gaat Gods Rijk weer open, 
in hem heeft Hij zich opnieuw naar ons toe gewend.  
Hij doet ons zien met andere ogen, 
haast paradijselijk zoals hij Gods wereld kent.

wij worden in zijn liefde, en weerloze overmacht gedeeld. 
Het is dit Kind, waardoor de schepping heelt.                    
Och reisgenoot in dit te vaak grauwe en harde getij: 
nog altijd komt dit Kind tot jou en tot mij, 
nog altijd wil God zijn Schepping beminnen                                    
steekt in Hem zijn duim naar ons op: de wereld, 
jij, kan door mij opnieuw beginnen.

Gloria in Excelsis Deo!

****

Alain Thomas: Geboorte van Christus, 2004, muurschildering Kathedraal van Nantes.