Veertigdagentijd - Zegen en schuld van Julia Krahn

Julia Krahn: Benedizione e Colpa   

Julia Krahn: Zegen en schuld

door Patrik Scherrer

Twee foto’s van dezelfde ruimte met hetzelfde snoer op de grond vertellen ons over schuld en vergeving. Op de linker foto zien we twee personen, waarvan de ene met het gezicht naar ons toe gekeerd staat en de andere voor de staande figuur knielt. Beiden zijn naakt en gedompeld in een vaag licht. Alleen daar waar de lichamen elkaar overlappen, heeft de huid in een natuurlijke kleur. De staande persoon, een vrouw, houdt haar hoofd gebogen, haar armen gekromd en haar handen boven het hoofd van een knielende persoon, die door haar kapsel ook als een vrouw geïdentificeerd kan worden.

Op de rechter foto ligt aan het eind van het snoer een zwarte doek op de grond. Hij ligt daar alsof iemand hem toevallig heeft laten vallen. De lichte glans wijst op kostbare stof. De kunstenares heeft er een zijden Spaanse rouwdoek uit de 18e eeuw voor gebruikt. Vrouwen zijn daar gewoon de doek waaronder zij moeten rouwen te borduren, wanneer hun man sterft. Zowel de vouwen als de franjes aan de rand doen denken aan een onderliggend lichaam, waarbij de vouwen de omvang suggereren en de franjes de uitgestrekte ledematen. Ook al ligt er duidelijk niets onder, je voelt toch een aanwezigheid, een lijdend wezen dat gebukt gaat onder een grote last en tot bijna niets is gereduceerd.

Op de foto met de twee vrouwen heeft de kunstenares zichzelf weergegeven. Zij maakt in haar kunst vaak gebruik van haar eigen lichaam. Hier wil ze met dit naakte lichaam tot uitdrukking brengen dat het bij schuldbekentenis en vergeving om de naakte waarheid gaat en er niets verdoezeld kan worden. De kunstenares knielt voor zichzelf neer en maakt tegelijkertijd met haar handen een zegenend gebaar. Zelf zegt ze over deze foto: ‘Het gaat mij erom dat ik voor mijzelf kan knielen. Dat ik naar mijzelf kan kijken en dan ook mijzelf kan vergeven en de handen opleggen. Dat er een werkelijkheid in mij is van liefde – die ik God kan noemen of alle mogelijke namen kan geven – die het zware schuldgevoel, waarvan ik nog steeds niet weet waarom het er is en waar het vandaan komt, in zich op kan nemen.’

Zo staan transparantie, lichtheid, vergeving en verbondenheid aan de ene kant tegenover verholenheid, duisternis en eenzaamheid aan de andere kant.

Schuld bekennen, om vergeving vragen en zegen ervaren komen heel mooi in de twee houdingen van de kunstenares tot uitdrukking. Bij het knielen maakt zij zichzelf klein, roerloos, kwetsbaar. Zij wordt een smekeling, maar ook iemand die ontvangt. Zij geeft haar staande evenbeeld hierdoor veel macht, maar ook de verantwoordelijkheid haar goed te behandelen. Haar hoofd als centrum van de ratio bevindt zich niet toevallig tegenover haar geslacht en haar buik als centrum van de emotie. Bij het staan komen haar gebogen hoofd en uitgestrekte handen samen in een zegenend gebaar, een bevrijdend vergeven en schenken van kracht en bemoediging om opnieuw te beginnen. Op geen enkele manier valt uit dit superieure staan vernedering of geweld af te lezen, enkel genegenheid, goedheid en medelijden. Zo wordt hun verbondenheid zichtbaar en de verantwoordelijkheid die ze voor elkaar dragen.

Het werk is een pleidooi voor een zorgzame omgang met jezelf en de ander. Je wordt aan het denken gezet over de kracht van vergeving en de helende en zegenende uitwerking ervan voor jezelf en voor de ander. Vergeef me, alles wat ik voor jou ben, alles wat jij in mij ziet. Ik vraag je mij alles te vergeven wat ik in de loop van de tijd geworden ben door mijn verwachtingen en teleurstellingen, inspanningen en ziektes, beslissingen en nalatigheden.

De uiterst zeldzame gelijktijdige weergave van schuld en zegening in de kunst laat ons zien hoe schuld vaak uit schaamte verstopt wordt, hoe moeilijk ze te omschrijven en daardoor te begrijpen is, en hoe eenzaam ze kan maken. Hoe bevrijdend en helend blijkt dan een schuldbekentenis die licht en duidelijkheid brengt. Ze kan veel zegen brengen, omdat ze na vergeving een relatie nieuwe openheid en kracht schenkt.

*******

Julia Krahn: Benedizione e Colpa, 2010, tweeluik, foto afgedrukt op aluminium, museumglas, 110 x 85 cm, © Julia Krahn

Julia Krahn werd in 1978 geboren in Aken, Duitsland. Ze woont en werkt afwisselend in Milaan en Londen. In het werk van Julia Krahn worden alledaagse voorwerpen en sporen uit het verleden opnieuw gedefinieerd door middel van fotobeelden. De kunstenares is eerder geïnteresseerd in het uitkristalliseren van fragmenten van een geheim privéleven dan eenvoudigweg een verhaal te vertellen of het verstrijken van de tijd te registreren. Krahn denkt na over de verloren en onevenwichtige waarden in samenleving, familie en godsdienst door haar camera te richten op beelden die herinneren aan de christelijke iconografie. Ze schept beelden die het contrast met traditionele symbolen onderstrepen, terwijl ze zich richt op innerlijke conflicten en soms met de zelfontspanner zelfportretten maakt met haar eigen lichaam als onderwerp. www.juliakrahn.com

Patrik Scherrer is de drijvende kracht achter de Duitse website Bildimpuls. Om de twee weken stuurt hij een Bildimpuls of beeldmeditatie rond, waarbij hij zich richt op de hedendaagse christelijke en religieuze kunst uit Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Hij studeerde theologie en werkt met verstandelijk gehandicapten. Van zijn hand verscheen het boek: Gott in Sicht? 33 Impulse zum christlichen Glauben aus der Pinakothek der Moderne. Er is ook veel informatie over kunstenaars, boeken, organisaties, musea en tentoonstellingen op de Bildimpuls website te vinden, zie www.bildimpuls.de.  

ArtWay beeldmeditatie 7 februari 2016