ArtWay

Kunstenaars openen onze ogen voor rijkdom en betekenis. Sandra Bowden

Kerk en kunst -> Materiaal voor kerkelijk gebruik

C jaar Advent 3 - Doop met Geest en vuur

C jaar, Derde zondag van Advent (Gaudete)
 
 
 
Wat betekenen deze woorden van Johannes de Doper dat degene die na hem komt ons zal dopen met de heilige Geest en met vuur?
 
De Geest komt al voor in het tweede vers van de Bijbel: ‘De aarde was nog woest en doods, en duisternis lag over de oervloed, maar Gods geest zweefde over het water.’ Als een vogel zweeft God over de chaos, over een wereld die woest en ledig is. Letterlijk staat er: ‘En de Geest van God was broedende boven het oppervlak van de wateren.’ Hetzelfde werkwoord wordt gebruikt in Deuteronomium 32:11 voor een arend die beschermend zijn vleugels uitspreidt. Een prachtig beeld: de vogel Gods die met uitgespreide vleugels beschermend en zegenend boven de aarde zweeft en terwijl zij trillend in de lucht hangt er broedend en scheppend op in werkt. Volgens Calvijn wordt de heilige Geest bovenal gekenmerkt door zijn scheppende en herscheppende werk. Hij verjaagt doodsheid en duisternis en schept nieuw leven. Niet alleen lang geleden bij het begin van de wereld, maar ook als wij gedoopt worden en hij zweeft boven de oervloed van ons hart. Op dat moment en in ons latere leven.
 
Als we het over vogels hebben in verband met de Geest, denken we in eerste instantie aan een duif. In de evangeliën wordt beschreven dat de Geest bij de doop van Jezus in de Jordaan als een duif op hem neerdaalde. Iets ‘als een duif’ maakte de onzichtbare Geest zichtbaar voor de mensen. De duif maakt ook duidelijk dat de Geest van boven komt, dat hij uit het hemelrijk op Jezus neerdaalde. We stellen ons hierbij gewoonlijk een witte duif voor, een toonbeeld van sierlijkheid, statigheid en reinheid.
 
Dit raam laat zien hoe een duif met in zijn kielzog vuur en wind zweeft boven de duisternis en neerdaalt in de zwarte zondigheid van de wereld en de mens. Dit brengt ons bij het volgende beeld: wat is de betekenis van de doop met vuur?
 
Vuur staat in het Oude Testament voor Gods aanwezigheid in zijn majesteit. Zo was de Sinaï in rook gehuld, ‘want de Heer was daarop nedergedaald in vuur.’ Er zit iets ontzagwekkends in vuur, want vuur kan niets ontziend en vernietigend om zich heen grijpen. Het beeld van de vuurdoop roept ook het vuur in gedachte dat de brandende braamstruik in lichterlaaie zette. De brandende doornstruik is in het verleden vaak opgevat als een symbool voor Israël en de gelovige. God doet een vuur in ons branden, hij loutert en heiligt ons, hij brandt het verkeerde in ons weg maar verteert ons niet. Zit daar geen genade in?
 
Vuur en de heilige Geest herscheppen ons. Zij zetten ons in vuur en vlam en maken ons enthousiast (letterlijk vol van de Geest), begeesterd en geestdriftig. In plaats van wat niet goed was doen zij steeds meer liefde in ons oplaaien.
 
Vers 18 sluit dan ook als volgt deze passage af: ‘Op deze en andere wijze spoorde Johannes de mensen aan en verkondigde hij hun het goede nieuws.’
 
 
Bijbellezingen: Sefanja 3:14-20; Psalm 85; Filippenzen 4:4-9; Lucas 3:7-18
 
Marleen Hengelaar-Rookmaaker