ArtWay

De veertigdagentijd herinnert mij eraan dat ik niet vast hoef te zitten in oude patronen van denken en handelen. Vernieuwing is mogelijk.

Maatschappelijk betrokken kunst

Maatschappelijk betrokken kunst - een discussieopener

door Adrienne Dengerink Chaplin

Veel kunstenaars hebben zich opnieuw bezonnen op hun beroepspraktijk en doelstellingen vanwege hun groeiende ontevredenheid met een kunstwereld waarin elitevorming en marktwerking een rol spelen. Sommige kunstenaars hebben daarop de overstap gemaakt naar de zogeheten 'geëngageerde kunst', ook wel genoemd 'maatschappelijke kunst' of 'interactieve kunst'. Susanne Lacy introduceerde in 1994 de term 'new genre public art' in haar bundel essays getiteld Mapping the Terrain: New Genre Public Art. Anders dan de traditionele kunstvormen die worden beoefend door een individuele kunstenaar voor de esthetische contemplatie van een – zo zegt men – passief publiek, vereist geëngageerde kunst een hoge mate van samenwerking met leden van een gemeenschap bij het maken van het kunstwerk alsook een actieve inschakeling van het publiek bij de uiteindelijke presentatie/performance. Deze kunst stelt zaken aan de orde waarmee mensen zich kunnen identificeren en geeft groeperingen aan de rand van de samenleving een stem. Deze kunst vormt publieke ruimtes om tot plaatsen waar interactieve communicatie plaatsvindt, die uitnodigt tot open conversaties over verschillende thema’s.

Een van de eerste ‘new genre public art’ kunstwerken was The Dinner Party in 1979 van Judy Chicago. De voorbereidingen hiervoor namen vijf jaar in beslag. Honderden vrouwen en een aantal mannen onderzochten de bijdragen van vrouwen aan wetenschap, cultuur en de samenleving. Het voltooide werk was een eerbetoon aan beroemde vrouwen in de geschiedenis door middel van een grote driehoekige tafel met 39 uitgebreide tafelschikkingen voor 39 vrouwen.

Susanne Lacy zocht meer dan 400 vrouwen van boven de 60 bij elkaar voor haar project The Crystal Quilt, dat uitmondde in een life-performance in een publieke ruimte in Minneapolis in 1987. De voorbereiding van het werk duurde drie jaar en bestond uit ontelbare interviews en opnames van verhalen over vrouwenlevens, die licht wierpen op de positie van de vrouw in de samenleving. De performance werd gefilmd en kan momenteel worden bekeken in de Tate Modern in Londen. 

De Poolse kunstenaar Krzysztof Wodiczko besteedde een groot deel van zijn carrière aan maatschappelijke kunst, vaak werkend met randgroeperingen en in het bijzonder met daklozen. Veel van zijn werk gaat over conflicten, oorlog of trauma. Voor zijn werk Oorlogsveteranen interviewde hij oorlogsveteranen. Hij projecteerde teksten van hun verhalen op gevels van beroemde gebouwen in hoofdsteden over de hele wereld, terwijl tegelijkertijd hun stemmen werden afgespeeld. Vaak gebruikte hij omgebouwde legervoertuigen als platform voor zijn projector en door een staccato-achtige manier van projecteren doen de teksten en stemmen denken aan het afvuren van geweren, zoals in zijn installatie in juli 2013 in Krakau, klik hier. In november van hetzelfde jaar had hij in een project in Derry, de toenmalige culturele hoofdstad van het Verenigd Koninkrijk. Hij werkte nauw samen met mensen uit de verschillende geloofsgemeenschappen en de projecties bevatten getuigenissen van beide kanten over ‘The Troubles’, klik hier.

Een van de meest bekende kunstenaars die o.a. maatschappelijke kunst maakt, is Ai WeiWei. Voor zijn installatie Sunflower Seeds uit 2010 nam hij een groot team lokale kunstenaars uit Jingdeshen in dienst om zo meer dan honderdmiljoen handgemaakte en handgeschilderde zonnebloemzaden van porselein te kunnen uitstrooien over de vloer van de Turbine Hal van de Tate Modern. Het productieproces vormde een integraal onderdeel van het kunstwerk, doordat het de aandacht vestigde op de vele kleine Chinese porseleinbedrijfjes die door de massaproductie van grote bedrijven uit de markt worden gedrukt. 

Voor zijn meer recente installatie Straight huurde Ai WeiWei een groot team in om stalen staven recht te buigen die waren achtergebleven op de plek van een aardbeving in Sichuan, waarbij meer dan 5000 schoolkinderen omkwamen. De gebogen staven waren de restanten van twintig slecht gebouwde scholen die bij de aardbeving zijn ingestort. Honderdvijftig ton stalen staven werd uiteindelijk op de vloer van de Royal Academy in Londen uitgespreid als een minimalistische sculptuur in de vorm van een golvend landschap. AiWeiWei verzamelde zoveel mogelijk namen van omgekomen kinderen en toonde deze op de muren rond de staven om zo de overheid te confronteren met de corruptie in de bouwindustrie. Tijdens de twee jaar dat hij aan dit project werkte, zat hij 81 dagen vast. Voor meer over dit werk, klik hier.

Een laatste voorbeeld van maatschappelijke kunst zijn de verrassende winnaars van de Turner Prize 2015: Assemble, een collectief van 18 jonge architecten en designers. Zij wonnen de award voor hun werk voor het Grandy Four Streets project in Liverpool, een project in een vervallen woonwijk. Hier werkten zij samen met bewoners van sociale huurwoningen door samen de wijk schoon te maken en haar te voorzien van handgemaakte producten en design, waardoor de wijk een nieuw aanzicht kreeg. 

Deze maatschappelijk geëngageerde kunst vormt in meerdere opzichten een welkom antwoord op de exclusieve moderne kunstwereld met haar focus op marktwerking en honger naar roem. Deze kunst wil gewone mensen en kunst met elkaar verbinden en het behandelt zaken die vandaag relevant zijn. Ze stelt onrecht aan de kaak en geeft een stem aan achtergestelde groeperingen. Toch zetten sommigen vraagtekens bij deze ontwikkeling. Men vreest dat gemeenschappelijk gemaakte kunst inboet aan professionele artistieke kwaliteit en dat deze werken verworden tot tweederangs gemeenschapsprojecten. Men vreest voor een vervaging van de grens tussen 'autonome kunst' en 'toegepaste kunst'. Maar hierop zou men kunnen antwoorden dat het hele idee van 'autonome kunst' pas dateert uit de achttiende eeuw en dat daarvoor de meeste kunst in dienst stond van een of andere functie of instituut.

In zijn boek Art Rethought: The Social Practices of Art (2015) spreekt Nicholas Wolterstorff zijn afkeuring uit over dit idee van autonome kunst als ‘het grote verhaal’ van de kunst, d.w.z. het idee dat kunst bovenal is bedoeld als object voor passieve esthetische contemplatie en veel minder als actief instrument bij bijvoorbeeld herdenkingen, protesten of een eerbetoon. Calvin Seerveld spreekt in dit verband over ‘double-duty’ art. Hoewel sommige kunst inderdaad is bedoeld om op zichzelf te staan, zijn andere vormen van kunst eerder functioneel. Neem bijvoorbeeld liederen die zijn bedoeld om te zingen in de kerk (voor een bespreking door Adrienne Dengerink Chaplin van Art Rethought, click here).  

Andere criticasters zijn bezorgd dat een sociale of politieke agenda te veel zijn invloed doet gelden op maatschappelijke kunst. Zij vrezen dat het brengen van een boodschap ten koste zal gaan van de artistieke integriteit van het werk. Dit is een van de zorgen van Claire Bishop in haar boek Artificial Hells: Participatory Art and the Politics of Spectatorship (2012). Haar zorg wordt niet ingegeven door een traditionele zienswijze, maar door de overtuiging dat wanneer kunst een bepaalde politieke agenda volgt, deze uiteindelijk zal falen in haar oorspronkelijke doel: het brengen van verandering. Zoals Lambert Zuidervaart beargumenteert in zijn boek  Art in Public: Politics, Economics and a Democratic Culture (2011), verliest kunst die te veel politiek gericht is de experimentele en artistieke verbeeldingskracht die essentieel is voor de stimulering van vrij en onafhankelijk denken.

Deze zorg doet ons denken aan de debatten in marxistische en neomarxistische kring in de jaren dertig over de verdiensten en gebreken van autonome en niet-autonome kunst. Hoewel alle deelnemers aan dit debat het met elkaar eens waren dat kunst sociaal en kritisch geëngageerd diende te zijn en dat ze onderdrukkende structuren en onrechtvaardige systemen moest bekritiseren en blootleggen, waren ze het oneens over welke manier het meest effectief was. Volgens Sartre en Brecht bijvoorbeeld was kunst alleen echt sociaal geëngageerd, wanneer zij diende als politiek gereedschap in de strijd om verandering. Voor Adorno en Marcuse daarentegen kon kunst alleen sociaal relevant zijn, als haar artistieke integriteit was gewaarborgd in haar autonomie.

Ironisch genoeg zien we een soortgelijke discussie ook terugkeren in sommige christelijke kringen, waar men zich afvraagt of kunst gemaakt door christenen vooral evangelisatiegericht en stichtelijk moet zijn of ook de menselijke ervaring in het algemeen mag adresseren. Deze vraag werd door wijlen kunsthistoricus Hans Rookmaaker behandeld in zijn boek Art Needs no Justification (1978).

Al met al is er geen eenduidige formule voor maatschappelijk geëngageerde kunst en verschijnt ze in een veelheid aan gedaanten en vormen. Sommige projecten zijn heel ongrijpbaar en hebben een open einde, terwijl andere heel concreet bepaalde problemen aankaarten. Er is wat mij betreft plaats voor beide. Maar misschien kan deze blog dienen als discussieopener en willen anderen ook hun mening laten horen.

*****

Laat je mening horen op Facebook, klik hier.

*****

Reactie van John Skillen:

Appreciative response to Adrienne Dengerink Chaplin’s blog post on socially-engaged art in ArtWay

Many thanks to Adrienne Dengerink Chaplin for her concise but thorough overview of the growing movement of “socially engaged art” (with plenty of tips for further reading).  Taking up her invitation to ArtWay readers to use her blog-post as a “discussion starter,” I would like to expand on her reminder “that the whole idea of ‘autonomous art’ only emerged in the eighteenth century and that prior to that most art served some kind of function or institution.”

My own recent book Putting Art (back) in its Place provides an account (for non-academic readers) of a long period of European civilization (with a focus on central Italy from about 1250 to 1520) when visual art framed the places in which people gathered, did their work, and experienced their own part in purposeful stories. Pretty much all art operated as part of both the social fabric and the encompassing architectural fabric of towns and cities. Art existed as a “socially engaged” enterprise. 

During this period, everyone wanted art! Monastic communities ate their suppers in front of the Last Supper, frescoed on the end-wall of the refectory by artists whose skill in perspective could dovetail actual with fictive space. Town councils, such as the committee of Nine in Siena, debated and decided policy under the frescoed gaze of images exploring the sources and effects of good and bad government, a constant reminder to the councilmen of their duty to the public welfare. People received the Eucharist before altarpieces that clarified precise aspects of the Real Presence of Christ to be embodied in the lives of the faithful as in his mother and in the saints of the past. 

Not only churches and the palazzi of the ruling classes, but hospitals, orphanages, confraternity clubhouses and guild halls, baptisteries and bell towers, sacristies where the clergy vested for the Mass, chapter houses and cloisters in monasteries, civic fountains and public squares, were all zones of serious decoration and design. No sphere of civic and religious life was alien from the desire for imagery able to instruct, to prompt memory, and to inspire the community to action. (These three terms were repeated over many centuries in defenses of art.) 

The briefer history belongs to the Romantic-modernist paradigm for art-making with its privileging of the Artist as free to make what he wants in the privacy of his own studio, pictured as a counter-cultural figure unconstrained by bourgeois conventions, answerable to no one (and yet with no assured means of making a living apart from the gallerists who might take on the work for a cut). As Chaplin comments, “Socially engaged art is in many ways a welcome response and refreshing counterpart to the rarified world of contemporary art and its market driven, celebrity hungry culture. It aims to connect art with ordinary people and addresses issues that are relevant for today.”

In an earlier epoch works of art were almost always commissioned and designed for the use of a particular community in a particular place, assisting that community in the performance of those actions that defined its work and identity. To ensure the relevance and adequacy of artworks to their purpose and setting, the production of art typically involved collaboration among what we might call the four parties of art: representation from the community for which the artwork was made, a commissioning patron responsible for funding, advisors who articulated the thematic matter to the artist hired and trusted to give astute visual embodiment to the assigned themes and narratives. The sophistication with which complex topics in ethics and politics, theology and philosophy were given visual elaboration (think of Raphael’s frescoes commissioned for Pope Julius’s library in the Vatican) is partly the product of expecting artists to work with scholarly advisors.

My hunch is that it will be less productive to try to define socially-engaged art as a new direction within a still-modernist paradigm, or even as a reaction against or “refreshing counterpart to” the aestheticized (non)engagement of modernist gallery gazing. Such approaches can keep in place the assumed autonomy and counter-conventional identity of the artist. (Chaplin’s account strings together a list of single artists—with the exception of the multi-member Assemble—keeping the focus on the artist as the initiator of socially-engaged collaborative artworks.)

More productive in laying a positive social framework for socially-engaged art is to couch it as a creative revisiting of a long tradition, when (a) the very means and process of production involved the community, and answerability among the four parties was baked into the scheme, when (b) the community itself and certainly the commissioning agents were concerned with the “artistic integrity” of the artwork (rather than such concern being borne only by the aesthetically-sensitive artist), and when (c) the limits to the artist’s total autonomy were more than offset by the respected role that artists held in society, along with means of making a living.

To Chaplin’s comment that “socially engaged art involves a high level of collaboration with members of a community in its process of production and an active engagement with its audience in its final presentation or performance,” I would add the hope that such collaboration can provide the grounds for high artistic integrity rather than necessarily jeopardizing aesthetic care. I like her example of Assemble, who won the 2015 Turner Prize, “for their work on the Grandy Four Streets project in Liverpool where they collaborated with residents of a rundown council housing estate to clean up the neighbourhood and rejuvenate it with handcraft design and products.”


Meer:

28 maart 2024 / Rouault, Chagall, Arcabas en Jacques Maritain
Maritain, de intimus van kunstenaars en filosofen: ‘Is er geen mens, dan is er geen kunstenaar; door de mens te verzwelgen heeft de kunst zichzelf verwoest.’
Lees meer...


28 februari 2024 / Hoe kunst werkt
door Hilary Brand en Adrienne Dengerink Chaplin
 
Volgens Calvin Seerveld is allusivity het kenmerk bij uitstek van kunst. Het woordenboek omschrijft dit als een indirecte manier van verwijzen.
Lees meer...


01 februari 2024 / Geometrie in de christelijke kunst

Geometrische verschijningsvormen doen ons meer begrijpen van een God, wiens ontwerp voor het heelal doortrokken is van subtiele onderliggende getalsverhoudingen.

Lees meer...


13 oktober 2023 / Peter Howson – De uitputtingsslag

door Willem de Vink

Wie in de wereld van Peter Howson duikt, wordt door elkaar geschud, overweldigd en murw gebeukt door een bombardement aan gewelddadige beelden.

Lees meer...


07 augustus 2023 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling

door Grady van den Bosch

Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?

Lees meer...


12 juni 2023 / De Heilige Driehoek Biënnale in Oosterhout

TENTOONSTELLING: GELO0F

De Heilige Driehoek Biënnale in Oosterhout, 3 juni t/m 16 juli 2023

door Wessel Stoker

Lees meer...


28 april 2023 / Jan Pieter Gootjes: KNOWN

veertig jaren tijd,
een dorstige druppel op eeuwig
doortocht.
vandaar en waarnaartoe
verlangen naar rust.

Lees meer...


10 april 2023 / Jan Pieter Gootjes: KNOWN

veertig jaren tijd,
een dorstige druppel op eeuwig
doortocht.
vandaar en waarnaartoe
verlangen naar rust.

Lees meer...


16 februari 2023 / Littekens. Bij Garden of Scars van Ibrahim Mahama

door Klaas Holwerda

Het is ronduit schokkend geconfronteerd te worden met de omvang van de Nederlandse rol in het slavernijverleden.

Lees meer...


06 januari 2023 / Nigel Halliday: Het abstract expressionisme

Zou een kind dit ook kunnen maken? De schilders zelf namen hun werk heel serieus en gebruikten het om antwoorden te vinden op hun diepste vragen.

Lees meer...


01 december 2022 / ArtWay nieuwsbrief 2022

Nieuwsbrief 

en 

Boekenlijst 2022

Lees meer...


20 oktober 2022 / Kuyper, kunst, kerkbouw

Na drie eeuwen stilte over kunst op het theologische gereformeerde erf was daar opeens Abraham Kuyper, wiens grote verdienste het was dat hij de kunst opnieuw op de kaart zette.

Lees meer...


06 september 2022 / Juliaan Lampens: Bedevaartskapel van Kerselare

door Koenraad De Wolf

Te midden van een zee van banale architectuur pleitte architect Lampens zijn hele leven voor een eerlijke en degelijke bouwkunst.

Lees meer...


04 augustus 2022 / Woord in beeld in het werk van Roel Herfst

'Je moet ervoor zorgen dat de eerste reactie van de beschouwer niet het lezen van de tekst is, maar het geboeid zijn door de visuele ervaring van de totaliteit.'

Lees meer...


01 juni 2022 / Magdalena Abakanowicz: The Unrecognised

In het Citadelpark in Poznan waar in 1945 Duitse en Russische soldaten een nietsontziende strijd hebben gevoerd, staan in de groene vlakte 112 verroeste sculpturen. 

Lees meer...


21 april 2022 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling

door Grady van den Bosch

Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?

Lees meer...


08 april 2022 / Kruisweg van Pierre Servat

'Het hele lijdensverhaal laat ik afspelen in onze tijd. Een tijd die voor miljoenen mensen een lijdensweg op aarde is. Vele onschuldige mensen worden steeds opnieuw vermoord, gemarteld, gestenigd, de handen afgerukt.'

Lees meer...


16 maart 2022 / De Bijbel is niet veilig

door Ned Bustard

De Bijbel is een boek over gewone mensen die naast geestelijk ook hebzuchtig, berooid, haatdragend, seksueel en egoïstisch zijn.

Lees meer...


22 februari 2022 / Barmhartigheid in de kunst

door Marleen Hengelaar-Rookmaaker

Hier wordt de barmhartigheid gevierd, ook als die gepaard gaat met offervaardigheid en lijden.

Lees meer...


07 januari 2022 / Kuyper, kunst, kerkbouw

door Marleen Hengelaar-Rookmaaker

Het was Abraham Kuypers grote verdienste dat hij de kunst opnieuw op de gereformeerde kaart zette.

Lees meer...


09 december 2021 / Nieuwsbrief en boekenlijst 2021

Over het voortbestaan van ArtWay

Vanaf Pasen 2022 – precies twaalf jaar na de start van ArtWay – verschijnt de beeldmeditatie niet langer wekelijks, maar maandelijks.

Lees meer...


03 november 2021 / Joseph Beuys: Een spirituele en Duitse kunstenaar

door Wessel Stoker

Beuys ontwerpt met behulp van redevoeringen, interviews, Aktionen, vitrines en environments een nieuwe maatschappijorde als een Gesamtkunstwerk.

Lees meer...


06 oktober 2021 / Spel van Licht

Door

Ingrid de Zwart, predikant 

en

Mayke van Veldhuizen, choreograaf en danser

Lees meer...


24 augustus 2021 / Maria Magdalena – Kroongetuige, Zondaar, Feminist

Een boekbespreking door Wilma Wagenaar

De kunstwerken zeggen meer over de tijd waarin zij gemaakt zijn dan over Maria Magdalena zelf.

Lees meer...


27 juli 2021 / De bijna honderdjarige Jentsje Popma

door Jan Henk Hamoen

Glaskunst als geloofsbelijdenis. De bijna honderdjarige Jentsje Popma: schilder, beeldhouwer, glazenier

Lees meer...


30 juni 2021 / De zee van God die in de vensters staat

door Marco Batenburg

Ik wil onderzoeken welke betekenis beschilderde glasvensters in een kerkgebouw hebben. 

Lees meer...


13 mei 2021 / Ineke Ruiter: Tekentaal en rouw

Het maakt niet uit waar je geboren wordt, een kind gaat tekenen en maakt duidelijk wat hij of zij nodig heeft.

Lees meer...


21 april 2021 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling

door Grady van den Bosch

Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?

Lees meer...


23 maart 2021 / Vijftig jaar kunsttheologie: 1970 tot heden

door Victoria Emily Jones

Er is in de afgelopen halve eeuw, vooral in de laatste twintig jaar, enorme voor­uit­gang ge­boekt op het terrein van de kunsttheologie.

Lees meer...


10 februari 2021 / Leendert Houtekamer, beeldhouwer (1956-2020)

door Adri Geelhoed

Er is een grote schoonheid in dit beeld van monumentale rust en diepe droefheid. Het beeld is niet alleen buitenkant, materie, het toont ook geest. 

Lees meer...


08 januari 2021 / Cornelis Rijnsdorp

door K. van der Zwaag

Anne Schipper ontrukte Rijnsdorp aan de vergetelheid door twee boeiende proefschriften aan hem te wijden.

Lees meer...


11 december 2020 / Kerstnieuwsbrief 2020

Wat het Artway-platform zo mooi maakt is het wereldwijde bereik; dankzij onze meertaligheid. In alle landen van de aarde zijn er ArtWay-bezoekers.

Lees meer...


27 oktober 2020 / Kunst in de kerk: een pastorale kans

door Mark Delrue

Drie vragen over de relatie tussen kunst en geloof: zijn kunst en Kerk bondgenoten, plaatsvervangers of elkaars tegenstrevers? 

Lees meer...


18 september 2020 / BOEKBESPREKING KUNST D.V.

door Gertjan Schutte

Kunst wordt te vaak nog gezien als een optie die ook weer overbodig is, in plaats van een onmisbaar onderdeel van het leven. 

Lees meer...


17 augustus 2020 / BOEKBESPREKING

Hoe andere culturen de Bijbel zien

Christian Weber, Wie andere Kulturen die Bibel sehen. Ein Praxisbuch mit 70 Kunstwerken aus 33 Ländern.

Lees meer...


17 juli 2020 / Neocalvinisme en kunst IV

Lambert Zuidervaart: de betekenis van een kunstwerk is geen neutraal feit maar een meer of minder waardevolle bijdrage aan het floreren van mensen in de samenleving.

Lees meer...


12 juni 2020 / Neocalvinisme en kunst III

Calvijn en kunst: zuivere visie of blinde vlek?

door Adrienne Dengerink Chaplin

Lees meer...


14 mei 2020 / Neocalvinisme en kunst II

Hans Rookmaaker: De vrijheid van de kunstenaar

De Here spreekt ons aan als mondige mensen, die in vrijheid aan het werk kunnen en mogen gaan.

Lees meer...


17 april 2020 / Neocalvinisme en kunst I

Interview (1992) door Pieter van Kampen met Calvin Seerveld, emeritus hoogleraar in de esthetica.

Dit is de eerste blog in een serie over neocalvinisme en kunst

Lees meer...


25 maart 2020 / De Pietà

door Grady van den Bosch

De Pietà is intiem en tijdloos. Het is een close-up van de relatie tussen de moeder en haar dode kind, in oorsprong Maria en Jezus.

Lees meer...


22 februari 2020 / De mythe over de kunstenaar

Onze cultuur is doortrokken van ideeën over kunstenaars. En dat roept de vraag op: wat voor invloed hebben die ideeën op ons handelen en leven als kunstenaar?

Lees meer...


15 februari 2020 / Tussen figuratief, decoratief en abstract

Na de Tweede Wereldoorlog pakten kunstenaars vrijwel allemaal hun figuratieve stijl op van voor 1940. Maar de nieuwe abstracte kunst drong op. Wat betekende dit voor de kerkelijke kunst? 

Lees meer...


07 december 2019 / ArtWay Nieuwsbrief 2019

Steun ArtWay en ontvang het boek Kunst D.V. over calvinisme, neocalvinisme en kunst.

Lees meer...


16 november 2019 / Laagvliegers, God en het alledaagse

door Ignace Schretlen

Misschien heeft Hij mij geleerd dat niets in het alledaagse vanzelfsprekend is.

Lees meer...


23 september 2019 / Thijs Buit, schilder

Arie Slob: 'Ik durf wel te stellen dat Thijs Buit in kringen van gereformeerde calvinisten baanbrekend werk heeft verricht.' 

Lees meer...


04 september 2019 / Adhémar Vandroemme: De lijdende Christus

door Koos van Noppen

Ik kan deze beeltenis niet los zien van de context. In dit West-Vlaamse stadje en de ommelanden telt men de doden van de Eerste Wereldoorlog bij tienduizenden. 

Lees meer...


31 juli 2019 / De Biblebelt in het Catharijneconvent

door Ineke de Jong

De werken van de hedendaagse refokunstenaars vormen wat mij betreft het hart van de tentoonstelling. Zij vertalen de refobelevingswereld in beelden.

Lees meer...


02 juli 2019 / QR-code van Paul Boer bij de Fundatie

Door deze unieke grafische afdruk te scannen wordt het kunstwerk zichtbaar. De code dient namelijk als een poort naar zijn kunstwerk, terwijl het kunstwerk op zijn beurt ook een poort is.

Lees meer...


08 juni 2019 / Moderne kunst met christelijke thematiek

Wessel Stoker over zijn nieuwe boek

Kunst met christelijke thema’s staat ten dienste van de spiritualiteit van mensen binnen en buiten de kerk. 

Lees meer...


29 mei 2019 / Moderne kunst met christelijke thema’s

Wessel Stoker over zijn nieuwe boek

Kunst met christelijke thema’s staat ten dienste van de spiritualiteit van mensen binnen en buiten de kerk. 

Lees meer...


03 mei 2019 / Kunst als onderdeel van de theologiestudie

Niet alleen christelijke kunst is voor de theologieopleiding belangrijk. Ook wereldse kunst is belangrijk omdat je je als theoloog altijd verhoudt tot de samenleving waarin je je bevindt.

Lees meer...


27 april 2019 / Het beeld na de beeldenstorm

door Jacolien Wubs

Er is zoiets als een vroege protestantse beeldcultuur. Na de Beeldenstorm en Reformatie werd gezocht naar nieuwe manieren om de kerkruimte in te richten en te verfraaien.

Lees meer...


13 maart 2019 / Art Stations of the Cross

Eigentijdse KUNSTPELGRIMAGE in Amsterdam 6 maart - 22 april

Wij hopen dat u als een pelgrim op pad wilt gaan, op zoek naar medemenselijkheid en compassie, op zoek naar meer, naar meer liefde en meer God.  

Lees meer...


08 januari 2019 / Werk, Bid & Bewonder

De Mythe Voorbij: Over kunst en calvinisme in het Dordrechts Museum

door Lieke Wijnia

Lees meer...


01 december 2018 / ArtWay nieuwsbrief

ArtWay heeft bijzondere plannen voor 2019!

Na Londen, Washington en New York is nu Amsterdam in beeld voor een toonaangevende kunsttentoonstelling met de titel Art Stations of the Cross.

Lees meer...


11 oktober 2018 / The Turn Club

door Grady van den Bosch

Het is bijzonder inspirerend om kunstenaars van allerlei slag te ontmoeten, die net als jij idealen hebben voor een betere samenleving.

Lees meer...


13 september 2018 / Kunstenaarsechtpaar Berry en Janny Brugman

door Jan van der Kolk

Om goed te kunnen werken, wilden ze met rust gelaten worden. Het gevoel van onafhankelijkheid gaf hun rust en vrijheid. 

Lees meer...


09 augustus 2018 / Portret Florence de Werquignoeul

door Koenraad De Wolf

Dit portret vertelt het (vergeten) verhaal van de Contrareformatie en de heropbloei van het kloosterleven in de Zuidelijk Nederlanden.

Lees meer...


13 juli 2018 / Neo Rauch in Zwolle

door Marieke Herweijer

Juist door de confrontatie met de absurdistische kant van het leven intrigeert het werk van Neo Rauch.

Lees meer...


17 mei 2018 / Toespraak van Herwi Rikhof

bij de presentatie van zijn nieuwe boek over de Cenakelkerk van de Heilig Landstichting

‘Ik heb deze kerk leren waarderen als een echte kerk.’ 

Lees meer...


23 april 2018 / Lodewijk Schelfhout. Nederlands eerste kubist

door Lisette Almering-Strik

Het is lastig om Lodewijk Schelfhout te plaatsen binnen de Nederlandse kunsthistorie. 

Lees meer...


04 april 2018 / Blog van Rikko Voorberg

Blog over de kunst van het oefenen

'Nou,' zei hij, 'ga maar doen wat jij moet doen, daar valt vanzelf een vorm omheen.'

Lees meer...


15 maart 2018 / Bijbelse vrouwen als aartsmoeders

door Wim Eikelboom

De Zwolse beeldhouwer Thijs Kwakernaak maakte tien houten beelden van vrouwen uit de Bijbel. Stuk voor stuk beelden met een sterk karakter.

Lees meer...


23 februari 2018 / Creativiteit en kijken met het hart

door Gottfrid van Eck

Als we volwassen worden, zullen we hopelijk ontvankelijk blijven voor het wonder van het leven en ruimte blijven scheppen voor het niet-zichtbare. 

Lees meer...


30 januari 2018 / Adri Geelhoed over liturgische kleden

Liturgische kleden geven kleur aan het kerkelijk jaar en herinneren de kerkganger daaraan, net zoals de gezangen die gezongen worden. 

Lees meer...


01 januari 2018 / Recensie Oog in Oog van Kick Bras

door Marieke Herweijer

Kick Bras schrijft over meditatie, spiritualiteit en mystiek. In dit boek focust hij op de christelijke mystiek en hoe die terugkomt in de beeldende kunst. 

Lees meer...


06 december 2017 / ArtWay Nieuwsbrief December 2017

Wim Eikelboom, voorzitter van ArtWay, praat u bij over het reilen en zeilen van ArtWay in het afgelopen jaar.

Lees meer...


14 november 2017 / Nieuwe maatschappelijke spiritualiteit in de kerk

Zoals in andere steden krijgt ook in Zwolle het kerkgebouw een andere betekenis. De oude kerk in het centrum is hier omgedoopt tot ‘Het Academiehuis, de Grote Kerk Zwolle’.

Lees meer...


24 oktober 2017 / René van Tol over film Opstanding van het lichaam

De kunst van nu neigt naar het conceptuele. Deze neiging heeft tot gevolg dat de kunstenaars steeds meer het weerbarstige van de fysieke werkelijkheid gaan mijden. 

Lees meer...


04 oktober 2017 / Een beeldroman van Liesbeth Labeur

Dit boek laat de verwarring en de geloofsvragen zien van een slachtoffer van incest in een reformatorisch milieu, die het geheim van misbruik met zich meedraagt.

Lees meer...


08 september 2017 / Janpeter Muilwijk over Om Mattia en zelfdoding

Dood. Deze tentoonstelling is er om Mattia, Julia Mattia. Haar naam betekent Jeugdig, Geschenk van God. Zij stierf op 1 oktober 2015 door zelfdoding na een intens leven van begaafdheid, liefde en ziekte. 

Lees meer...


23 augustus 2017 / Het goede, het ware en het schone

Goedheid, waarheid en schoonheid behoren tot Gods esthetische normen. Een christelijke benadering van kunst staat dus tegenover de postmoderne aanname dat er geen absolute waarden zijn.

Lees meer...


04 juli 2017 / Fons Litjens: Een halve kerk voor Halfweg

Wie nu de kerk van Halfweg binnenkomt wordt overdonderd door een achterwand, die het zonlicht filtert en de ruimte vult met een warm en geel licht. Het hele raam is gevuld met mensen.

Lees meer...


24 juni 2017 / Heilige beelden en gehoorzame ogen

Stil worden bij een beeld van Christus herinnert mij eraan wiens beelddrager ik ben. Dit neem ik mee gedurende de dag als andere beelden mij iets anders proberen te vertellen.

Lees meer...


02 juni 2017 / Pelgrimeren in Groningen

Onlangs is de Stichting Pelgrimeren In Groningen van start gegaan met 2300 km pelgrimsroutes in de provincie Groningen. Alle middeleeuwse kerken en oude kloosterterreinen zijn in de routes opgenomen.

Lees meer...


04 april 2017 / MMC Schobbe in de W. de Zwijgerkerk, Amsterdam

Kunst in dienst van de kerk, de kerk in dienst van de kunst

door Marleen Hengelaar-Rookmaaker

Lees meer...


01 februari 2017 / De zeven werken van barmhartigheid

Het jaar van barmhartigheid is alweer voorbij, maar het is en blijft een belangrijk thema. Hoe dachten onze middeleeuwse voorouders hierover? Dit veelluik van de Meester van Alkmaar laat het ons zien.

Lees meer...


03 januari 2017 / Aniko Ouweneel over christelijke kunst

De kunstenaar daagt ons uit en moedigt ons aan om te zoeken naar de bron van onze adem, van wat ons leven de moeite waard maakt en van ons verlangen naar een verlossende harmonie.

Lees meer...


09 december 2016 / Nieuwsbrief ArtWay december 2016

Like an imitation of a good thing past, these days of darkness surely will not last. Jesus was here and he is coming again, to lead us to the festival of friends.

Lees meer...


01 november 2016 / Ally Gordon over religie in de hedendaagse kunst

Laten we een wandeling maken langs een paar musea in Londen. Tijdens deze wandeling wil ik de plaats van religie in de hedendaagse kunst overdenken.

Lees meer...


30 september 2016 / Janna Beek over kunst in psychotherapie

Stel u voor dat u naar een schilderij of beeldhouwwerk kijkt. Dit werk roept ‘iets’ in u op. ‘Iets’ in uw binnenwereld, waar u zich nog niet bewust van bent, is geraakt. ‘Iets’ dat wacht op herkenning. 

Lees meer...


01 september 2016 / H.R. Rookmaaker: Spreekt kunst vanzelf?

Kunst is noch slechts een middel tot een doel, noch een religie, noch een activiteit voor een klein groepje uitverkorenen, noch een puur wereldse bezigheid. Geen van deze opvattingen over kunst doet recht aan de creativiteit waarmee God de mens heeft uitgerust. 

Lees meer...


29 juli 2016 / Joost de Wal over Verspijkerd en verzaagd

Veel heiligen- en devotiebeelden, vaak van gips, werden door de pastoors aan de straat gezet. En vervolgens…, vervolgens vinden we ze terug in de hedendaagse kunst. Wat doen ze daar? Betekenen ze nog iets?

Lees meer...


30 juni 2016 / Wessel Stoker over hedendaagse religieuze kunst

Mijn vraag bij de prachtige tentoonstelling The Problem of God is of de curator Isabelle Malz in de catalogus aan de kijker wel een adequate uitleg geeft van kunst als religieuze kunst. 

Lees meer...


09 juni 2016 / Betty Spackman: Depressie en creativiteit

Als je een ronde pin bent en je een vierkante pin moet worden om in de hokjes van de samenleving te passen, is dat op z'n zachtst gezegd pijnlijk.

Lees meer...


19 mei 2016 / Johannes Wickert klaagt inhumaan asielbeleid aan

Johannes Wickert is een van de zeldzame hedendaagse kunstenaars die een maatschappijkritische rol opneemt. En niet alleen in zijn schilderijen. 

Lees meer...


27 april 2016 / Marleen Hengelaar: Het onvervangbare beeld

Het beeld speelt een geheel eigen, onvervangbare rol in het leven van een mens. We kunnen het beeld als goede gave van God op een positieve en opbouwende manier in ons leven inzetten.

Lees meer...


06 april 2016 / Reinier Sonneveld over linksige kitsch

Die handen van alle leeftijden en kleuren, die bloemen daardoorheen, en dan die wonderlijke kleurbewerking. Het is allemaal reuzesympathiek, maar ja, dat maakt iets nog geen kunst.

Lees meer...


12 maart 2016 / Ned Bustard: De Bijbel is niet veilig

De Bijbel is een boek over gewone mensen die niet alleen geestelijke wezens zijn, maar ook hebzuchtig, berooid, haatdragend, hoopvol, egoïstisch en seksueel.

Lees meer...


24 februari 2016 / Wilma Wagenaar: Joost Zwagerman en Marc Mulders

Zwagerman schildert een zuigend zwart universum, in de steek gelaten door een onverschillige, liefdeloze god. Ten langen leste wendt hij zich af van religie en wijdt zich aan de kunst. 

Lees meer...


11 februari 2016 / Robb Ludwick: Opnieuw leren kijken

Het is een gave van Abigail Tulis om ongewone combinaties heel gewoon te laten lijken, zodat de kijker uitgenodigd en misschien uitgedaagd wordt om opnieuw te leren kijken.

Lees meer...


26 januari 2016 / Timon Ramaker: Kunst is broodnodig
Kunst is geen leuk extraatje, maar broodnodig in de wereld van vandaag. In een wereld die barst van clichés en onbegrip kan kunst verrassen en verbinden.
Lees meer...


14 januari 2016 / Kunst als onderdeel van de theologiestudie

Niet alleen christelijke kunst is voor de theologieopleiding belangrijk. Ook wereldse kunst is belangrijk omdat je je als theoloog altijd verhoudt tot de samenleving waarin je je bevindt.

Lees meer...